عید غدیر از اعیاد بزرگ اسلامی است که
ملتهای مسلمان در روزگارهای گذشته به بزرگداشت آن و تجلیل مراسم آن اهتمامی بسزا
داشتند. در سخنان ابوریحان بیرونی و عبدالملک ثعالبی و ابن طلحه شافعی و ابن خلکان
و ... به این موضوع اشاره شده است. ابوریحان بیرونی میگوید: عید غدیر از جمله
عیدهایی است که اهل اسلام، مراسم آنرا برگزار میکنند.(آثار الباقیه ص 334 ) علامه
امینی در کتاب خود، فصلی را با عنوان عید الغدیر فی الاسلام اختصاص داده و از پیامبر
اکرم (ص) نقل کرده است که فرمودند: برترین عیدهای امت من، عید غدیر خم است(الغدیر
ج 1 ص 283)
مدارک حدیث غدیر:
کتابهای حدیث و تفسیر و کلام و عقاید
و سیره و لغت عالمان اهل سنت مملو است از احادیث و ماجرای غدیر و مسلم بودن واقعه
غدیر، حقیقتی است انکارناپذیر. به گفته عالم سنی مشهور، ضیاءالدین مقبلی صنعانی
مکی(1047-1108): اگر حدیث غدیر صابت و معلوم نباشد، پس در اسلام هیچ ثابت و معلومی
وجود ندارد!... علامه امین در کتاب ارزشمند الغدیر، هنگامی که به ذکر اسناد غدیر
از کتب اهل سنت میپردازد، آنرا از 110 تن از صحابه و 84 تن از تابعان و 361 تن از
عالمان و محدثان اهل سنت نقل کرده است که به تعدادی از آنها اشاره میکنیم:
راویان غدیر از صحابه:
1- ابوبکر بن ابی قحافه 2- سعد بن عباده
انصاری 3- خالد بن ولید مخزومی 4-
عمر بن خطاب 5- ابی بن کعب انصاری 6-
ابوذر غفاری 7- عبدالرحمن بن عوف 8-
عباس بن عبدالمطلب 9- عبدالله بن
مسعود 10 - مقداد بن عمرو کندی 11- عثمان بن عفان 12 - حذیفه بن یمان یمانی 13-
زبیر بن عوام 14-سلمان فارسی 15-
طلحه بن عبیدالله 16- خزیمه بن ثابت
انصاری 17- عمار یاسر 18- عمرو بن عاص 19-
زید بن ثابت انصاری 20- ابو ایوب
انصاری 21- سعید بن زید قرشی 22- عمرو بن حمق خزاعی 23- عمران بن حصین خزاعی 24-
اسامه بن زید بن حارثه 25- سعد بن ابی وقاص 26- عایشه 27- سمره بن سعد انصاری 28-
قیس بن سعد انصاری 29-
ابو سعید خدری 30- زید بن ارقم 31-
عبدالله بن عباس 32- عدی بن حاتم 33-
براء بن عازب 34- عبدالله بن عمر 35 -
جابر بن عبدالله انصاری 36- سلمه بن عمرو اسلمی 37- مالک بن حویرث لیثی 38- سهل بن
سعد ساعدی 39- انس بن مالک 40-
ابوالطفیل عامر بن واثله
راویان غدیر از تابعان:
1- سعید بن وهب کوفی 2- ابومریم بن حبیش
اسدی 3- ابوسلمه بن عبدالرحمان بن عوف 4-
سعید بن مسیب 5- سعید بن جبیر 6-
ابوصالح مدنی 7-عامر بن سعد بن ابی وقاص 8- ضحاک بن مزاحم هلالی 9-سالم بن عبدالله
بن عمر 10-طاووس بن کیسان یمانی 11- ابو نجیح یسار ثقفی 12- حکم بن عتیبه کوفی 13-
عدی بن ثابت انصاری 14- عمرو بن مره کوفی 15- حبیب بن ابی ثابت اسدی 16- سلمه بن
کهیل حضرمی 17- ابواسحاق سبیعی 18- علی بن زید بصری 19- یزید بن ابی زیاد کوفی 20- ابوبکر مخزومی
راویان حدیث غدیر از علما و محدثان
اهل سنت:(برای آگاهی از نام کلیه محدثان اهل سنت که حدیث غدیر را در کتب خود ذکر
کرده اند به کتاب الغدیر مراجعه نمایید(
1- عمرو بن دینار جمحی مکی 2- حافظ
ابوهشام ضبی کوفی 3- حافظ عبدالملک عرزمی 4- حافظ محمد بن اسحاق (صاحب سیره نبوی
)5- حافظ ابن لهیمه مصری 5- حافظ ابن لهیعه مصری 6-
حافظ وکیع بن جراح کوفی 7- محمد بن
ادریس شافعی 8- حافظ عبدالرزاق صنعانی9- حافظ ابو عبید هروی 10- حافظ ابن راهویه
مروزی 11- احمد بن حنبل شیبانی 12- حافظ محمد بن اسماعیل بخاری (صاحب صحیح) 13-
حافظ احمد بن منصور بغدادی (صاحب مسند) 14- حافظ ابن ماجه قزوینی (صاحب سنن) 15-
حافظ ابو عیسی ترمزی (صاحب صحیح) 16- حافظ ابو عبدالرحمان نسایی (صحاب سنن)17-
حافظ ابویعلی موصلی 18- محمد بن جریر طبری 19- حافظ علی دارقطنی 20- حافظ ابن زولاق
مصری 21- قاضی ابوبکر باقلانی 22- حافظ محمد حاکم نیشابوری (صاحب المستدرک علی
صحیحین) 23- ابواسحاق ثعلبی 24- حافظ ابوبکر خطیب بغدادی 25- ابوالحسن واحدی نیشابوری 26- حافظ ابو محمد فراء بغوی 27 -
حافظ ابن عساکر دمشقی 18- فخرالدین رازی 29- ابوعبدالله یاقوت حموی 30- حافظ
ابوالحسن ابن اثیر جزری و...
اسناد بی شمار حدیث غدیر:
- حافظ ابن حجر هیتمی
میگوید: در روایات احمد بن حنبل، 30 تن از صحابه پیامبر این حدیث را روایت
کردهاند.( الغدیر ج 1 ص300 (
- محمد بن جریر طبری - محدث و
مفسر و مورخ مشهور- 75 سند برای این حدیث آورده است. (الغدیر ج 1 ص153 (
- حافظ ابوالعلاء همدانی میگوید: من حدیث غدیر را
با 250 سند و طریق نقل میکنم. (الغدیر ج ص 158)
-- محمد عبدالغنی حسن، ادیب و ناقد معروف
مصری ،شاعر اهرام و مولف کتابهایی چند از جمله کتاب اعلام من الشرق، میگوید: واقعه
غدیر از حقیقتهای مسلم است که جای جدل درباره آن نیست و صحت غدیر تقریبا مورد
اجماع اهل سنت و شیعیان است. و این حدیث از نظر صحت و تواتر و استحکام سند، به
پایه ای رسیده است که نیازی به اثبات و تایید اشخاص ندارد. (الغدیر ج1 (
- عبدالفتاح عبدالمقصود نویسنده و محقق
مصری و استاد دانشگاه اسکندریه، می گوید: حدیث غدیر،
بدون شک حقیقتی است که دستخوش باطل نمی شود، فروزان است، درخشان است، چون روشنایی
روز و خود یکی از حقایق جوشنده الهام است که از سینه پیامبر جوشیده است...
معنای مولا:
پس از گذشت قرنها از روز غدیر، پس از
آنکه در آن اجتماع عظیم همه حاضران از کلمه مولی در خطبه غرای پیامبر، امامت و
اولویت و رهبری را درک کردند و در حضور پیامبر همه با علی بیعت کردند و پس از آنکه
حسان بن ثابت، از این لفظ معنی پیشوایی را فهمید و در شعر خود سرود و پس از آنکه
جمع فراوانی از علمای اهل سنت روز غدیر را روز نصب امام و تعیین خلیفه از سوی
پیامبر اکرم دانسته و بدان تصریح کردند( الغدیر ج 1 از ص 391 به بعد) و پس از
اعتراف عمر و ابوبکر و عثمان و معاویه و ... بدان واقعه تاریخی و پس از اینها همه، یکی از متکلمین شبهه ای ایجاد کرد که
مقصود از مولی، دوست و یاور و پسرعمو است! و جالب آنکه مامون عباسی به دانشمندان
مجلس خود میگوید: این موضوع که به بچهای روا نیست نسبت داده شود، چطور به پیامبر
نسبت میدهید که مرادش از مولی در آن هنگامه پهناور و با آنهمه مقدمات، پسر عمو و
امثال آن باشد؟ و جالب آنکه اشکال کنندگان نه عرب بودهاند و نه حق قضاوت در لغت
عرب داشتهاند....
علامه امینی درباره معنای مولی نیز با
همان پژوهش پیگیری علمی ویژه خویش، نام بیش از 40
نفر از عالمان اهل سنت و واژهشناسان و مفسران سلف را نام برده است که مولی را به
معنای اولی (اولی به تصرف و صاحب حق ولایت) دانسته اند از جمله آنها:
1- محمد بن سائب کلبی، مفسر نسابه 2-
یحیی بن زیاد فرا، 3- ابو عبیده معمر بن مثنی بصری 4- ابوالحسن اخفش 5- ابوزید بن اوس
6- ابوالعباس ثعلب شیبانی 7- ابوبکر انباری 8- علی بن عیسی رمانی 9- ابوالحسن واحدی 10- حسین بن مسعود 11- ابوالبقا عکبری 12-
جارالله زمخشری 13-
علاءالدین خازن بغدادی 14-جلال الدین
محلی شافعی 15- شهاب الدین خفاجی حنفی و
...
شاعران غدیر : از دلایل مهم و روشن
درباره معنای واژه مولی، فهم و کاربرد شاعران غدیر است. زیرا این شاعران بطور عمده
از شخصیتهای برجسته و از پشتوانههای زبان و ادبیات عرب بودهاند. اینک نام شماری از
آنها:
1- حسان بن ثابت انصاری 2- کمیت بن زید
اسدی 3- سید حمیری 4- سفیان عبدی کوفی 5- ابو
تمام طایی 6- دعبل خزاعی 7- ابن الرومی بغدادی 8- مفجع بصری 9- ابوالقاسم صنوبری
حلبی 10- قاضی ابوالقاسم تنوخی 11- ابوالقاسم زاهی بغدادی 12- ابوفراس حمدانی 13-
ابوالفتح کشاجم فلسطینی 14- ناشی صغیر بغدادی 15- ابن حجاج بغدادی 16- ابو حامد
انطاکی 17- ابن حماد عبدی کوفی 18- ابوالعلاء
سروی 19- شریف مرتضی علم الهدی 20- مهیار دیلمی بغدادی 21- شریف ابوالحسن رضی موسوی 21- ابوالعلای
معری 22- ابن منیر طرابلسی 23- صفی الدین حلی
24- ابن جابر اندلسی و
.
